Rầy xanh được biết đến với tên khoa học là Empoasca sp., thuộc họ Cicadellidae, bộ Homoptera là một loài côn trùng gây hại nghiêm trọng đối với các trang trại trồng cây sầu riêng, chè, cây có múi, cà chua, rau màu.
1. ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI
Rầy xanh trải qua 3 giai đoạn trong vòng đời: giai đoạn trứng, ấu trùng (rầy non) và giai đoạn trưởng thành.
Rầy xanh trải qua 3 giai đoạn trong vòng đời: giai đoạn trứng, ấu trùng (rầy non) và giai đoạn trưởng thành.
Giai đoạn trứng (5 – 8 ngày): có kích thước khoảng 1mm, có màu trắng vàng nhạt hình cong như quả chuối. Rầy thường đẻ trứng thành các tổ chứa từ 12 – 14 trứng, khi mới đẻ màu trắng trong, sau chuyển thành màu trắng vàng, trước nở 1 ngày có 2 mắt kép màu đen nổi rõ.
Giai đoạn ấu trùng (9 – 11 ngày): còn gọi là giai đoạn rầy non có 5 tuổi, tuy chưa có cánh nhưng giống rầy trưởng thành. Rầy mới nở màu trắng trong suốt dài 1mm, rầy càng lớn chuyển dần thành màu xanh đặc trưng, ở cuối tuổi 5 cơ thể dài 2mm. Ở giai đoạn này rầy thường lột xác 4 – 5 lần.
Giai đoạn thành trùng (Rầy trưởng thành): ở giai đoạn này rầy thường sống từ 2 – 21 ngày tuỳ vào điều kiện thời tiết, thức ăn, độ ẩm. Có thân dài từ 2,5mm – 4mm màu xanh lá mạ, đầu hơi tam giác, ở chính giữa đỉnh đầu có đường vân trắng và hai bên có chấm đen nhỏ. Cánh trong mờ, màu xanh lục, xếp cánh úp hình mái nhà.
2. ĐẶC ĐIỂM GÂY HẠI
Rầy non và trưởng thành đều chích hụt nhựa non của đọt non và lá non, vết chích có màu vàng thường ở rìa mép lá, vết chích ở gân lá làm cho lá bị cong, lá bị cháy từ mép vào trong, rầy xanh tấn công mạnh làm cho đọt non bị rụng và lá non bị cong của cơi đọt, khi rầy tấn công tạo điều kiện cho nấm, vi khuẩn, virus tấn công vào lá đã bị chích. Rầy xanh di chuyển bằng cách bò ngang và nhảy từ cành này sang cành khác. Rầy trưởng thành sợ ánh nắng trực tiếp ban ngày thường nấp mặt dưới lá, chiều tối hoặc sáng sớm di chuyển lên mặt trên lá để gây hại. Nông dân thường phun thuốc phòng trừ rầy ở thời điểm sáng sớm hoặc chiều tối.
3. BIỆN PHÁP PHÒNG TRỪ RẦY XANH GÂY HẠI SẦU RIÊNG
a) Phòng trừ rầy xanh bằng kỹ thuật canh tác:
Hạn chế nơi cư trú, đẻ trứng của rầy và giảm điều kiện thuận lợi cho rầy phát triển
Tỉa cành, tạo tán thoáng giảm nơi trú ẩn của rầy xanh, xử lý đọt non ra đồng loạt để rầy không có điểm đẻ trứng, làm cỏ sạch vườn dọn sạch các bụi rậm xong quanh, bón phân cân đối.
b) Phòng trừ rầy bằng phương pháp sinh học:
Kiểm soát rầy qua các đối tượng thiên địch hoặc các vi sinh vật có ích. Mục đích bảo vệ môi trường và cây khoẻ.
Phun các chế phẩm nấm xanh Metarhizium spp., Beauveria spp. để quản lý ấu trùng và rầy, rệp, côn trùng gây hại. Dùng thiên địch như bọ rùa, ong ký sinh Anagrus spp., sử dụng dung dịch sinh học thảo mộc: tỏi, gừng, ớt lên men để xua đuổi rầy.
c) Phòng trừ rầy bằng phương pháp hoá học:
Tiêu diệt nhanh rầy non và trường thành. Hiệu quả nhanh, tác dụng lẹ, quản lý nhanh chống, kiểm soát bộc phát.
Phun thuốc định kỳ từ 7 – 10 ngày/ lần bắt đầu từ lúc lú mũi giáo. Phun cả trong và ngoài tán, luân phiên thay đổi các hoạt chất thuốc để trừ trường hợp rầy kháng thuốc. Kết hợp ung trứng phun giai đoạn đầu để quản lý hiệu quả nhất.
Bên CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU WASHITON có các sản phảm để quản lý hiệu quả rầy xanh trên cây sầu riêng
∙ Sản phẩm Khongray 54WP (Acetamiprid 24% + Buprofezin 30%) liều lượng 100 – 200g/ 200lít nước, phun ở giai đoạn đọt sầu riêng vừa ra mũi giáo có hoạt chất Buprofezin làm ung trứng rầy, chống lột xác cắt lứa rầy hiệu quả hơn.
∙ Sản phẩm Ledan 95SP (Cartap Hydrochloride 95%) liều lượng 100 – 200g/ 200lít nước hoạt chất có hàm lượng cực cao hiệu quả nhanh tiêu diệt rầy kháng thuốc, có tính chất nội hấp, lưu dẫn và tiếp xúc cực lâu, ngoài ra còn quản lý được cả sâu đục thân và sâu đục quả.
∙ Sản phẩm Keyrole Xtra 50WG (Clothianidin 50%) liều lượng 50g/ 200 lít nước, dạng cốm mát cây, sản phẩm diệt được cả sâu miệng nhai và cả côn trùng chích hút. Hoạt chất có tính lưu dẫn mạnh tránh rửa trôi hiệu lực kéo dài ngoài ra sản phẩm quản lý được sâu đục trái, rệp sáp và cả tuyến trùng rễ.
∙ Sản phẩm Nofara 35WG (Thiamethoxam 35%) liều lượng 50g/ 200lít nước, dạng cốm mát cây trồng, có tác dụng lưu dẫn, tiếp xúc và vị độc, sản phẩm được sử dụng quản lý Rầy xanh, rệp sáp, sâu đục trái
∙ Sản phẩm Diệt rầy 277WP (Acetamprid 7,7% + Metolcarb 20%) liều lượng 100 – 200g/ 200 lít nước là thuốc trừ sâu rầy kháng thuốc. Thuốc có tính tiếp xúc, nội hấp, lưu dẫn cực lâu tiêu diệt nhanh không sót 1 con. Diệt rầy 277WP dùng để quản lý tốt Rầy xanh, rệp sáp, sâu xanh.
∙ Sản phẩm Abagent 500WP (Imidacloprid 3% + Cartap Hydrochloride 47%) liều lượng 100g/200lít nước thuốc tiêu diệt nhanh sâu rầy kháng thuốc. Thuốc có tác dụng nội hấp, tiếp xúc và lưu dẫn cực lâu. Sản phẩm dùng để quản lý Rầy xanh, bọ phấn trắng, bọ trĩ cực hiệu quả.
∙ TVPymemos 300WP (Pymetrozine 15% + Buprofezin 15%) liều lượng 100 – 200g/ 200lít nước dùng để phòng trừ Rầy xanh và ung trứng rầy, chống lột xác cực hiệu quả.
∙ Bombigold 500WG (Dinotefuran 10% + Imidacloprid 15% + Thiamethoxam 25%) liều lượng 100g/ 200lít nước quản lý triệt để các côn trùng chích hút thông qua cơ chế tiếp xúc, lưu dẫn, nội hấp. Phòng trừ Rầy xanh, bọ trĩ cực hiệu quả.
∙ Samimi 20WP (Imidacloprid 20%) liều lượng 100g/ 200lít nước hoạt chất chuyên dùng quản lý côn trùng chích hút như Rầy xanh, bọ trĩ, rệp sáp có tính lưu dẫn nội hấp cực lâu.
Bên cạnh đó bên công ty còn có nhiều bộ giải pháp bảo vệ cơi đọt khỏi các côn trùng gây hại như: Rầy xanh – sâu ăn lá – bọ trĩ.
∙ Cử 1( Khi đọt bắt đầu nhú, dài khoảng 2–3 cm): TVG 20 565EC (200ml/ 200 lít nước) + Khongray 54WP (100g – 200g/ 200 lít nước): Phòng ngừa trứng và rầy trưởng thành đến đẻ trứng, ở cử này cộng hoạt chất ung trứng chống lột xác để quản lý hiệu quả hơn, TVG20 565EC thì quản lý được rệp sáp, bọ trĩ, sâu ăn lá, mọt đục cành, rầy xanh.
∙ Cử 2 (Khi đọt dài 5–10 cm, còn mềm, chưa chuyển màu): RD – Antlion 44EC (240ml/ 200lít nước) + Ledan 95SP (100 – 200g/ 200lít nước): ở giai đoạn này rầy non mới nở, giai đoạn nhạy cảm, rầy tấn công mạnh nhất. Antlion 44EC quản lý được sâu ăn lá, rầy xanh, rệp sáp.
∙ Cử 3 (Khi đọt gần bung lá – chuẩn bị chuyển sang lá mở): Koimire 24.5EC ( 225ml/ 200lít nước) + Bombigold 500WG (100g/ 200lít nước): Diệt rầy còn sót lại, ngăn rầy lây lan sang đợt đọt kế tiếp. Koimire 24.5EC quản lý được cả sâu ăn lá và nhện đỏ khi lá mở.
∙ Cử 4 (Nếu mật số rầy cao – Khi lá vừa chuyển xanh non → Lụa): Có thể dụng Brahmos 500SC (100 – 125ml/ 200lít nước) + Diệt rầy 277WP (100 – 200g/ 200lít nước): Bảo vệ lá non cuối giai đoạn, đảm bảo cây đủ lá nuôi trái sau này. Ở giai đoạn lá gần lụa có xuất hiện thêm nhện đỏ nên khuyến cáo cộng thêm gốc trừ nhện đỏ để quản lý triệt để.
4. KẾT LUẬN
Rầy xanh (Empoasca sp.) tuy là loài côn trùng nhỏ bé nhưng có khả năng gây thiệt hại lớn trên cây ăn trái, đặc biệt là cây sầu riêng trong giai đoạn ra đọt non. Với khả năng sinh sản nhanh, lẩn trốn giỏi và gây hại âm thầm, nếu không phát hiện sớm và kiểm soát đúng thời điểm, rầy xanh có thể làm giảm mạnh năng suất, chất lượng và tuổi thọ của vườn cây.
6 Ngày sử dụng sản phẩm
Pha 240ml RD-Antlion 44EC / 200 lít nước + Bombigold 500WG 100g/200lít nước + Amino Acid 250ml / 200 lít nước
Sau 6 ngày phun:
– Không thấy sâu, rầy, bọ trĩ xuất hiện.
– Đọt ra điều mập dài lóng, lá mở to và xanh.
Bài viết kỹ thuật của Lê Hoàng Thịnh
Nhân viên kỹ thuật Khu vực Tiền Giang
